Bekenstichting heeft nog vele jaren voor de boeg

EERBEEK - Ruim 100 belangstellenden melden zich zaterdag in restaurant de Korenmolen in Eerbeek om het 40-jarige bestaan van de Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken -kortweg Bekenstichting- mee te vieren. Geen toevallige plek. Immers stroomt langs dit restaurant de Eerbeekse beek, de energieleverancier voor de oliemolen bij het horecabedriijf. En om dit soort beken is het de Bekenstichting ook te doen.

Zegt Ella de Hullu, voorzitter van de jubilerende Stichting: "De Veluwe telt naast twee natuurlijke beken ruim 100 gegraven beken, die via sprengenkoppen hun water krijgen van het Veluwe massief. De beken vormden de energiebronnen voor talloze molens. En zijn zodoende de basis voor de omvangrijke papierindustrie in deze regio."

Maar met de komst stoommachines en later elektriciteit nam het belang van de beken af. Tenslotte werden ze overbodig. Verwaarlozing was hun lot. Ze raakten begroeid, lek, sommige vielen droog. De Hullu: "Veertig jaar geleden besloot een groep mensen aan het herstel van de beken te gaan werken en ze weer watervoerend te maken. Immers de beken hebben een enorme cultuurhistorische en ecologische waarde. Nog afgezien dat stromend water door mensen altijd erg wordt gewaardeerd. Nu na veertig jaar kunnen we vaststellen dat de kwaliteit van de Veluwse sprengen en beken erg goed is, al blijft natuurlijk onderhoud gewoon nodig."

Voor de Bekenstichting is het feit dat het onderhoud op orde is geen reden om achterover te leunen. Want om de beken voor de toekomst te behouden moet een ander probleem worden opgelost: de slinkende watervoorraad onder Veluwe. De Hullu: "Onder het Veluwemassief zit een enorme watervoorraad. Maar daaraan wordt door veel partijen getrokken. Het waterbedrijf kan er tegen lage kosten drinkwater winnen, de industrie en de landbouw onttrekken water. We hebben te maken met klimaatverandering. De afgelopen jaren is erg droog geweest. Je ziet nu ook dat sommige beken bij gebrek aan water droogvallen. Dus we zullen iets moeten aan het waterbeheer van het Veluwemassief. De voorraad water moet weer kunnen toenemen. Maar ja, de belangen van alle partijen die er gebruik van maken zijn groot. Toch zullen we met zijn allen tot een betere verdeling van het water moeten komen."

Tijdens een paneldiscussie zaterdag in de Korenmolen waaraan onder meer vertegenwoordigers van provincie, waterschap en de Bekenstichting deelnamen, bleek dat die gedachte breed wordt gedeeld. Minder water verspillen, meer water recirculeren en her-infiltreren om de watervoorraad weer aan te vullen werd al goede optie gezien. Zo zei Frans ter Maten, Heemraad van het Waterschap Vallei en Veluwe: "Het is toch zonde dat we miljoenen liters van dat mooie schone water afvoeren naar het IJsselmeer en vervolgens de Waddenzee in pompen, dat kan slimmer."

Ella de Hullu zegt dat er wat dat betreft nog een lange weg is te gaan. We moeten de discussie met elkaar durven aangaan. Als ik kijk naar onze beken, dan zie ik wat voor een grote meerwaarde ze opleveren voor de beleving van het landschap. Ze zijn niet alleen cultuurhistorisch van belang, maar dragen ook bij aan de toeristische aantrekkelijkheid van onze regio. Dat is wel iets om je te realiseren. Toerisme is economisch gezien inmiddels van meer belang dan landbouw. Als je beken droog laat vallen, verdwijnt een deel van de economische potentie."

Bestaat de Bekenstichting over veertig jaar nog? De Hullu: "Dat is wel een heel verre horizon. Maar als ik kijk naar de taaie discussie over watergebruik en waterverdeling dan is de stichting als waakhond over de belangen van onze beken en sprengen zeker nog twintig jaar nodig."