Afscheidsinterview met Marcel Klos
BRUMMEN - Woensdagmiddag. Zijn op één na laatste werkdag in het Brummense gemeentehuis. Op het bureau ingepakte cadeaus. Afscheidspresentjes van collega’s en relaties. Gemeentesecretaris Marcel Klos (48) begint aan een nieuw avontuur in Wierden, waar hij dezelfde functie gaat bekleden. Een uitdaging. Zeker. Maar het is met hartzeer dat hij Brummen gaat verlaten, waar hij acht jaar als manager werkte, daarna vijf jaar als hoogste ambtenaar. “Het is zo’n gave gemeente”.
Wierden kwam onverwacht. De Twentse gemeente zocht een nieuwe secretaris. Klos was in beeld. Want gezocht werd naar een persoon die de ambtelijke organisatie van Wierden zou kunnen ombouwen naar een projectorganisatie. Juist iets wat Klos met succes had gedaan in Brummen. Klos: “Maar ja. Ik houd van Brummen. Ik houd van de mentaliteit, we hebben een hardwerkend team, een prima college. Een raad die haar verantwoordelijkheid op een goede manier neemt. Er wordt hier echt bestuurd. Maar goed. De keerzijde: ik eet al dertien jaar niet samen met mijn gezin door de week.
Elke dag 2,5 uur reistijd
Ik woon in Dreuningen, bij het Twentse Hengelo. Dat betekent elke dag 2,5 uur reistijd. Vaak pas ’s avonds laat naar huis terug na een vergadering. Wierden is een kwartier heen, een kwartier terug. Dus wel thuis avondeten. En er ligt dus een mooie klus.” Maar Klos aarzelde. Hij dorst burgemeester Van Hedel nauwelijks te vertellen, dat hij zou vertrekken. Brummen vormde hem, zegt hij. En er was ontzettend veel te doen. De decentralisaties van Rijk naar gemeenten binnen het sociale domein. Taken die met minder geld uitgevoerd moesten worden dan het Rijk er zelf aan besteedde. Grote opgaves die er lagen met bijvoorbeeld het centrumplan Eerbeek. Financiële problemen. De reorganisatie van de ambtelijke organisatie. En ja: een vallend college, afsplitsingen in de raad. Klos: “De reorganisatie in eigen huis, was wel een ding. We wilden een flexibele organisatie. Werkend in opdracht van het bestuur, onder de hoede van projectleiders, maar gelijktijdig legden we grote verantwoordelijkheden bij ambtenaren zelf neer. Voor het tackelen van problemen, het faciliteren of helpen van burgers, maar ook voor het bewaken van het budget. Het werkt. We zijn een betere, meer flexibele, slagvaardiger organisatie geworden. Raad en college moesten daar ook wel aan wennen. Namen de ambtenaren niet te veel verantwoordelijkheid, die eigenlijk bij raad of college moest liggen? Maar daar kwamen we uit. Ging er niets fout? Natuurlijk wel. Binnen het sociaal domein hebben we fikse tegenvallers gehad omdat we het geheel te fraai hadden opgetuigd en er te weinig financiële controle was. Maar we hebben de lekken boven en werken aan herstel. Dat geldt voor de hele financiële huishouding. Die weer robuust maken, met hulp van de provincie. Een verstandige weg die het college is ingeslagen. Dat gaat lukken.” Wierden is één maatje groter dan Brummen; 25.000 inwoners tegen 21.000. Had Klos niet naar een grotere gemeente gewild? "Nee. De schaal is prima. Mensen kennen elkaar binnen de organisatie, de lijnen zijn kort, je spreekt elkaar gemakkelijk aan, je kunt gemakkelijk schakelen. Je begroting is overzichtelijk. Natuurlijk is er wel geopperd dat gemeentes als Brummen te klein zijn om alle taken goed te kunnen uitvoeren. Maar dat is onzin. Wat je zelf kunt doen als gemeente doe je zelf, de zaken die dicht bij je burgers staan voer je zelf uit. En wat je niet kan, dat koop je in. Dat kan. Je ziet dat we in Brummen wat dat betreft scherp aan de wind zeilen. Ambtenaren zijn bereid een stap extra te zetten en zich zeer bewust van het feit dat we een dunne portemonnee hebben. Groot zijn is daarbij geen garantie voor succes. Kijk: de provincie helpt ons met onze financiën en zoiets groots als Eerbeek-Loenen 2030. Maar neem de Noord-Zuidlijn in Amsterdam of de aanpak van Hoog Catherijne in Utrecht. Hopeloos vastgelopen zonder enorme steun uit Den Haag.
Maandag meteen van start
Klos begint maandag meteen in Wierden. Geen adempauze tussendoor. "Het is snel gegaan allemaal en ik wilde het hier netjes overdragen. Dus eerder weggaan was geen optie. Ik vind het niet erg. En ach joh, ik win straks een werkdag per week dankzij de kortere reistijd.”