De koolmezen en de processierups
Brummen - Met temperaturen van ruim boven de tien graden nemen we vandaag afscheid van de winter. De krokussen en sneeuwklokjes in de Brummense lanen staan uitbundig te bloeien. Met het verdwijnen van de kou worden ook minder prettige gasten wakker. De EPR, eikenprocessierups, maakt een enorme opmars in Nederland. Deze rupsen veroorzaken met hun brandharen enorm veel klachten, als jeuk, benauwdheid en oogklachten. Vorig voorjaar plaatste het Deventer bedrijf Mees & Rups (ja echt!) zestig mezenkastjes met het doel de mezen het opruimwerk van de EPR te laten doen.
Kastjes
De vogelkastjes die aan de eiken werden opgehangen zijn gemaakt van stormhout uit Brummen. Dit hout werd verzaagd op de historische bolwerkersmolen in Deventer. De in Brummen gevestigde Stichting Rhienderen heeft de vogelkastjes in elkaar gezet. Bij deze stichting werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of een arbeidsbeperking. Het is dan ook in alle opzichten maatschappelijk verantwoorde vogelhuisvesting. Tweederde van de kastjes werden door mezen bewoond, en dat was ruim meer dan verwacht en gehoopt. Bij aanvang van het project werd een bezettingsgraad van 50% als een succes gezien. Ondanks de grote rupsen-opruimwoede van de mezen bleek het toch nodig de Voorster firma EBoLa (Exploitatie Bos en Landschap) in te schakelen om in de Engelenburgerlaan en de Burgemeester de Wijslaan 602 nesten van de jeukveroorzakende rupsen te laten wegzuigen. In de herfst werden de kastjes voor onderhoud van de bomen gehaald door Mees & Rups die eigenaar is van de kastjes.
Een succes
Een regelrechte succesformule waar Brummen trots op mag zijn. Toch heeft Brummen ervoor gekozen het preventief aanpakken van de EPR weg te bezuinigen. Geen gemeentelijke mezenkastjes in 2019 in Brummen dus. Jan Spikker van Mees & Rups was nog niet op de hoogte van de bezuiniging. Hij benadrukt dat er komend jaar vier keer zoveel EPR wordt verwacht als vorig jaar. Preventie pakt volgens Spikker niet alleen goedkoper uit, maar is ook veel duurzamer. De bestrijdingsmiddelen als het bacteriepreparaat Xentari X waarmee gespoten wordt staan ter discussie als niet selectief. Ook andere rupsen dan de EPR leggen volgens deskundigen het loodje. Nesten wegzuigen kan pas als de overlast al is opgetreden. De vogelkastjes van Mees & Rups hangen ondermeer in Ede, Maasdriel, Zaltbommel, Raalte. Brummen haakt nu dus af, en daarmee blijven de zestig Brummense kastjes ongebruikt in Deventer op de plank liggen. De uitstraling van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid krijgt niet alleen een knauw, het kan ook in de papieren gaan lopen.
Dakloos
SOVON, de landelijke vogelonderzoekers organisatie, ziet een afname in insectenetende vogels. "Doordat er steeds minder insecten zijn neemt ook het aantal insectenetende vogels zoals de koolmees af" staat te lezen op hun website. Door over te schakelen op eiwitrijke hapjes als de EPR weet de koolmees zich verzekerd van voedsel. Hoe meer mezen, des te minder jeukrupsen. Mezen hebben wel holtes nodig om hun nest in te maken zoals een holle boom of vogelkastjes.
Spikker van Mees & Rups ziet zeker kansen als bewoners zelf mezenkastjes ophangen. Hij heeft nog geen idee wat Brummen met de bij hem opgeslagen kastjes wil. Ze zijn nu nog beschikbaar voor gemeentelijk gebruik. Als Brummen de kastjes definitief niet meer gaat gebruiken komen ze wellicht beschikbaar voor de verkoop. Voorlopig lijkt het erop dat de Brummense koolmezen dak- en thuisloos zijn geworden.
