Nieuwjaarstoespraak burgemeester Alex van Hedel

BRUMMEN - Uitgesproken tijdens de nieuwjaarsreceptie op 2 januari 2020 in de centrale hal van het gemeentehuis.

Dames en heren, jongens en meisjes, in het bijzonder nieuwe inwoners en nieuwkomers, van harte welkom in het nieuwe jaar 2020. Fijn dat deze avond opgeluisterd wordt door onze eigen gemeenteband onder de naam: "Als je van de gemeente ... band".

De bom is gebarsten. Het knalt erop. De vonken spatten eraf. Een landelijke discussie over vuurwerk, de rampzalige gevolgen, schades en de handhaving is opnieuw opgestart. Een eenvoudige berekening, louter mathematisch, zonder verdere nuances, aan de hand van mediaberichten.

• Zo'n 77 miljoen euro aan vuurwerk ging rondom de jaarwisseling in mist op. Daar komt nog zo'n 2 miljoen aan illegaal vuurwerk bij. Grofweg hebben we 80 miljoen euro in rook en mist laten opgaan.
• Per 1 januari 2020 bedraagt het inwonersaantal van Nederland bijna 17,5 miljoen inwoners.
• Dat levert een gemiddelde uitgave aan vuurwerk op van grofweg € 4,50 per hoofd van de bevolking.

Sla ik dat om naar het inwoneraantal van onze gemeente, dan zou dat een uitgave zijn geweest van ongeveer € 95.000,-. In de gemeente Brummen zal het aanmerkelijk gematigder zijn geweest. Laat ik voorzichtig zijn en daar slechts zo'n 20% van nemen. Dan kom ik toch op zo'n 19.000 euro! Dat bedrag zou een mooie aanzet zijn geweest voor een heel mooi nieuwjaarsfeest.

Overigens wil ik de inwoners complimenteren. De jaarwisseling is in de gemeente Brummen, op enkele kleine incidentjes na, wederom goed verlopen. Dank daar voor!

Dames en heren, ook ik stak als jonge jongen vuurwerk af. Ik kocht van mijn zakgeld kleine rotjes in een 'matje' van 100. Bedoeld om in e´e´n keer af te steken. Maar nee, ik peuterde ze los zodat ik 100 keer afzonderlijk kon knallen. Aangestoken met een sigaar die ik stiekem uit mijn vaders sigarendoos had gepikt. De rotjes drukte je bijvoorbeeld in hondendrollen en dan moest je maken dat je wegkwam! Dat was een leuke tijd!

Het vuurwerk van nu is echter niet meer als van toen. Niet in hoeveelheid, niet in kracht. Verwoestende kracht. Toch beleven ook veel mensen in onze samenleving, de cijfers getuigen daarvan, plezier aan deze traditie.

Vanuit de samenleving wordt een terecht verzoek op handhaving gedaan. Vanuit de gemeenteraden wordt een terecht verzoek tot het instellen van vuurwerk-vrije zones gedaan. Burgemeesters zijn verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid. Namens alle burgemeesters is bij de Minister van Justitie en Veiligheid recent de noodklok geluid over politiecapaciteit. De minister heeft de Kamer toegezegd hier nadrukkelijk aandacht aan te zullen besteden, maar dat vergt geld en vo´o´ral tijd. Met deze cijfers is intensievere handhaving schier onmogelijk en staat ook het effect van vuurwerk-vrije zones onder druk.

We zullen gezamenlijk toe moeten naar het omvormen van een jarenlange, inmiddels uit te hand gelopen, traditie. Ernstig letsel, branden, hulpverleners die bestookt worden, immense schade en buitenproportionele inzet van hulpdiensten, dat kun je geen traditie meer noemen. Het is deels crimineel gedrag wat we gezamenlijk moeten willen uitbannen. Dat vraagt bewustwording, het vraagt moraal en tijd om binnen onze duurzame samenleving tot alternatieven te komen.

Dames en heren, jongens en meisjes,

Met het volgende wil ik geenszins de indruk wekken dat het onze jeugd is, die uitsluitend overlast met vuurwerk veroorzaakt. Maar een artikel in het Brummens Weekblad vorige week greep mij wel aan. Het heeft ook betrekking op de jaarwisseling. "Geen vertier voor jongeren in Brummen tijdens Nieuwjaarsnacht", zo kopte de krant.

1)

Ik weet mij nog goed te herinneren, ik was twintiger, dat ik met mijn toenmalige vriendin, thans mijn echtgenote, nadat de klok het nieuwe jaar had ingeluid, in een gemeente kleiner dan Brummen, tot 3 uur 's nachts gedanst heb, onder meer op muziek van John Denver, "Thank God I'm a country boy".
Een mooie herinnering.

Twee dagen geleden, tijdens de jaarwisseling, vierden onze kinderen, ook twintigers, de nieuwjaarsnacht bij ons thuis. Gezellig. Maar om e´e´n uur vroegen ook zij zich af of er nog wat te doen was in Brummen. Ik had het krantenartikel gelezen en gaf hen weinig kans. Desondanks liepen zij naar het centrum. Geen kip te zien, dan alleen wat jongelui die verveeld nog vuurwerk aan het afsteken waren.

Willen wij een duurzame samenleving zijn, dan moeten we ook denken aan en werken voor onze jeugdigen. Voor nu en de toekomst.

"Nieuwjaarsnacht is voor veel jongeren de mooiste nacht van het jaar", zo las ik in het artikel. Uit mijn tijd weet ik mij overigens ook nog wel andere "mooiste nachten" te herinneren, maar daar weid ik niet over uit. .... Mijn toespraak zou te lang worden wanneer ik ga verhalen over spannende droppings en speurtochten.

In het krantenartikel stond te lezen dat enkele jonge dames het initiatief wilden nemen om een feest te organiseren tijdens de jaarwisseling. Tijdgebrek en procedures deed hen uiteindelijk afhaken. Misschien dan maar 2020/2021. Ik nodig hen uit, en met hen 25 andere jongeren, om samen met mij, en daarbij de jongerenwerker van SWB, voor de volgende jaarwisseling letterlijk en figuurlijk een 'knalfeest' te organiseren.

Vooralsnog geen toezegging voor geld, maar wel mijn persoonlijke en volledige inzet en medewerking. Ik ken degene die de vergunning moet verlenen goed; dus dat zit wel snor. Ik heb daar slechts e´e´n voorwaarde bij: diegenen die mee willen organiseren, verbinden zich tevens aan het bijwonen van 5 gezellige workshops over democratie, politiek en bestuur, onder leiding van diezelfde snor.

Het jaar 2019 ligt inmiddels achter ons. Tijdens de bijzondere dagen van Kerst en Nieuwjaar, staan we natuurlijk ook stil bij de minder gelukkige, ingrijpende omstandigheden die ons zijn overkomen. Het verlies van dierbaren, ongunstige tijding over gezondheid, ondervonden eenzaamheid of confrontaties met geweld, dichtbij en veraf. We wensen elkaar vandaag kracht en geluk toe in het nieuwe jaar.

Onze Koning gaf in zijn kerstboodschap aan: "Het streven naar geluk is mooi, maar het mag geen obsessie worden. Ook verdriet mag er zijn. Geluk laat zich niet dwingen. Het is ongrijpbaar. Het komt plotseling, als een geschenk uit de hemel.

Juist omdat geluk zich niet laat dwingen is het ook in de gemeente Brummen van belang dat we blijven streven naar het met elkaar duurzaam kunnen en willen samenleven. Het hoeft niet 'de uil van Minerva te zijn, die bij het vallen van de avond zijn vleugels spreidt', maar wel gewoon 'de boomklever van Brummen, die zijn vleugels uitslaat bij 't ochtendgloren', en ziet dat we verblijven in een prachtige, natuurlijke en natuurrijke omgeving, waar ruimte is voor iedereen in een duurzame samenleving. We doen gewoon, in de gemeente Brummen, en daar zijn we gelukkig mee. Gewoon doen is immers al gek genoeg! Maar wat bedoel ik met een duurzame samenleving?

De wereld, te beginnen in Brummen, zodanig maken dat alle mensen vandaag en morgen in welzijn leven en waarbij de natuurlijke omgeving en haar hulpbronnen respectvol in stand worden gehouden. En ook, hoe duurzaam willen we zijn in het aanspreken op ongewenst gedrag?

Een duurzame samenleving laat zich schragen door democratie. Maar hoe kan die democratie zelf duurzaam blijven, wanneer je als raadslid of wethouder in publieke opinie, in media en sociale media, o zo makkelijk beschimpt wordt? Wanneer ook politici en hun achterban elkaar onderling publiekelijk beschimpen! Da's geen goed voorbeeld. Ledenaantallen van politieke partijen zijn de laatste decennia drastisch geslonken. Het wordt steeds moeilijker in een vijver te vissen, waarin nagenoeg geen vissen meer zwemmen.

2)

Burgerparticipatie betekent niet alleen partieel ideee¨n ontwikkelen, wensen deponeren of al dan niet terechte kritiek leveren. Burgerparticipatie betekent ook verantwoordelijkheid nemen in een duurzame samenleving. Verantwoordelijkheid nemen in de politiek, in de gemeenteraad, in die burgerlijke samenleving. Verantwoordelijkheid nemen in onze democratie dus. Anders nadert onze democratie haar deficit.

In Brummen mogen we trots zijn op onze duurzame samenleving, ook van onderop vormgegeven. Zo heeft bijvoorbeeld recent Stichting Onze Droom haar locatie aan de Meidoornlaan kunnen bestendigen. Een plaats voor ontmoeting, voor kledinguitgifte of Repair Cafe´. Aandacht voor armoede of uitsluiting, gelegenheid bieden om elkaar in een huiskamer te ontmoeten en te ondersteunen.

Niet te vergeten de Stichting Welzijn Brummen, die met professionele krachten en heel veel vrijwilligers, voor jong en oud, allerhande activiteiten organiseert om een duurzame samenleving in onze gemeente te bevorderen. Een Brummense samenleving waarin ook plaats is voor andere culturen, gewoonten en gezindten, zonder dat we daarbij onze normen en waarden verkwanselen.

We mogen ons ook gelukkig prijzen met ons eigen Team voor Elkaar en WerkFit, waar inwoners professioneel worden ondersteund op momenten dat het niet geheel zelfstandig kan. Ook vanavond hebben wij Samantha Berends van de gemeente Brummen in ons midden die via WerkFit invulling kan geven aan haar en onze duurzame toekomst.

Een duurzame samenleving, is ook Brummen zodanig maken dat we in welzijn kunnen leven e`n waarbij de natuurlijke omgeving en haar hulpbronnen respectvol in stand worden gehouden. Vanuit onze samenleving en ook vanuit de gemeenteraad of het college van b&w, worden daartoe volop initiatieven genomen.

Bij de nieuwe samenstelling van het college en de portefeuilleverdeling, is bewust gekozen voor aandacht voor duurzaamheid in breed perspectief. Wethouder Ingrid Timmer, die vanavond helaas door griep geveld is, met betrekking tot de Omgevingswet, wonen en gezondheidszorg; wethouder Ine van Burgsteden ten aanzien van een duurzaam financieel gezonde gemeente en de Participatiewet; en de wethouders Van Ooijen en Inberg voor wat betreft energietransitie, circulariteit, biodiversiteit landschap en landbouw.

Ook andere duurzame initiatieven komen vanuit onze samenleving tot stand. Ik noem hierbij, en dat is niet uitputtend, het Voedselbos Nieuwe Erven, het Landschapsnetwerk Brummen en Brummen Energie. Ook niet te vergeten Industriewater Eerbeek en WaardeVol Brummen en de energiecoaches namens Brummen Energie, Zutphen Energie en de gemeente. En nog zoveel meer.

Bovendien bent u vanavond in de gelegenheid om uw eigen duurzame idee in te dienen. Daarmee maakt u kans op een gratis zonnepaneelcertificaat. De prijsuitreiking zal na beoordeling van de ideee¨n in de loop van deze maand geschieden.

Alvorens is ga afsluiten en een toast uitbreng, wil ik Samantha Berends van WerkFit en de vertegenwoordigers van het Voedselbos Nieuwe erven, Landschapsnetwerk Brummen en Stichting Onze Droom hier op het podium uitnodigen om aan te geven wat een duurzame samenleving in hun activiteiten betekent.

Dames en heren, jongens en meisjes,

Met een glas duurzaam water uit Brummen in mijn handen, wil ik graag toasten op een duurzame samenleving in onze gemeente Brummen. Ik wens u namens het college en de gemeenteraad, namens alle medewerkers van de gemeente, namens mijzelf en mijn echtgenote Graziella, een voorspoedig 2020 toe. Neem uw glas ter hand. Brummen, Eerbeek, Leuvenheim, Hall, Oeken, Empe, Tonden, Voorstonden, Broek en Cortenoever, tussen Veluwe en IJssel, om daar in 2020 burgemeester te mogen zijn: Thank God I'm a country boy! Gelukkig Nieuwjaar! Proost!