Handjeklap
ColumnsEen eeuw geleden begon mijn opa een kruidenierswinkeltje. Een kwijnend kindje dat hem met moeite overleefde. Zijn dochter en haar partner begonnen een ‘zelfbediening’ die uitgroeide tot een regionale supermarktketen en werd overgedaan aan een grotere grutter. Twee generaties verder stampte het nageslacht uit het niets de Action uit de grond.
De kruidenier en de melkboer zijn verleden tijd en hele winkelstraten worden opgeslokt door de Bol.com’s en Cool Blue’s. De Limburgse mijnen gingen dicht, de leerindustrie, de textielindustrie, de scheepsbouw en Fokker verdwenen uit ons land. DSM, ASML en Adyen kwamen op.
Opgang en ondergang vormen de dynamiek van het bedrijfsleven. Na jaren van groei en bloei is nu de boerenstand in de rui. Het vee braakt ammoniak en stikstof uit, de natuur kan het niet meer aan. Het nieuwe kabinet gaat tientallen miljarden in de sanering steken, veeboeren aan de rand van natuurgebieden uitkopen en/of verleiden tot verhuizing naar Flevoland, waar nog ruimte is. Louise Fresco, bestuursvoorzitter van de Wageningse universiteit, zei tegen de NRC: Áls je het per hectare uitdrukt, dan produceren wij het meeste eiwit met de kleinste CO2-afdruk. Wat dat betreft horen Nederlandse boeren bij de wereldtop’.
Nederland is uitgegroeid tot een grootmacht in land- en tuinbouw en ook nog behoorlijk milieubewust, zoals Louise Fresco opmerkte. Maar we kunnen moeilijk, de hele wereld voeden op de paar hectares aarde die ons gegeven zijn. Boerenactivisten zeggen zich de speelbal te voelen van ‘Den Haag’. Maar ze schijnen toch maar mooi de diepe zakken van het Rijk te kunnen rollen.
De rondweg om De Hoven tussen Zutphen en Brummen is jarenlang ‘on hold’ gezet door het hardnekkige ‘nee’ van een boer die zijn grond niet kwijt wilde. Vlak voor een onvermijdelijk onteigening kwam hij alsnog tot overeenstemming met de provincie. Boeren zijn goed in handjeklap.
