Dutch disease
ColumnsINGEZONDEN - In 1977 waren het niet de boeren die streden tegen de tijdgeest, maar de arbeiders. De FNV was net een jaar oud, toen het door de werkgevers werd uitgedaagd de automatische prijscompensatie op te geven. Tweemaal per jaar werden de lonen automatisch aangepast aan de prijsontwikkeling. Inflatie en economische stagnatie waren het gevolg. Het haasje over van prijzen en lonen werd wereldwijd bekend als 'Dutch disease'. De FNV wist heus wel dat het niet zo door kon gaan. Maar het wilde bij de politiek maatschappijhervorming binnen halen en in de bedrijven medezeggenschap. Wekenlang wist de vakbeweging tienduizenden arbeiders op straat te krijgen en onder die druk moesten de werkgevers de nul-lijn opgeven. Wel werd een studie afgesproken naar de voor's en tegen's van de prijscompensatie. Langzaam kwam de verstoorde polder weer op gang. Enkele jaren later bestond de prijscompensatie niet meer. En het leidde uiteindelijk tot het akkoord van Wassenaar (1982). Loonmatiging in ruil voor arbeidstijdverkorting.
Koeien zijn een nieuwe 'Dutch disease'. Hun stikstofwoekering dreigt de economie stil te leggen. De boeren beseffen best dat er aanpassingen nodig zijn, maar ze verzetten zich tegen een -in hun ogen- gemakzuchtige opstapeling van overheidsmaatregelen. In hun monstrueuze pk's hebben zij het openbare leven verstoord en zich gehoor verschaft bij de regering. Halvering van de veestapel, zoals D66 heeft geëist, klinkt als de nullijn van het VNO in 1977. Het zal er uiteindelijk wel van komen, vermoed ik, maar geleidelijk en met minder overheidsknevels. De regering wil saneren en uitkopen en de blijvers perspectief bieden. Er moet nog heel wat gepolderd worden om de agrarische economie te hervormen.
Zo'n honderd jonge boeren uit onze omgeving hebben bij Klarenbeek een viaduct over de A50 geblokkeerd, min of meer voor de lol. Zij dreigen met harde acties 'als we genaaid worden door de politiek'. Pas maar op. Als niet het compromis, maar de spierballen beslissen, keren de publieke opinie en de politiek zich tegen je. En die heb je juist zo nodig voor overheidsinvesteringen in duurzame veeteelt en voor succes op de markt van biologische streekproducten.
Muus Groot.
