Reeks van 9 over nieuw handelsmerk ‘ ijsselmarke’

BRUMMEN - Discussie is er nog volop. Maar het besef groeit dat landbouw duurzamer moet. Niet alleen wat de productiewijzen betreft, maar ook door de voedselketens tussen boer en burger korter te maken. Minder peultjes uit Namibië, minder avocado’s uit Nieuw-Zeeland of druiven uit Zuid-Afrika. Maar meer lokale of streekproducten in de schappen. Vanaf april wordt in Brummen het merk IJsselmarke gelanceerd. Een naam waaronder producten van onder meer lokale boeren die natuur inclusief of biologisch werken aan de man worden gebracht. In de opmaat daarnaar toe een reeks verhalen over boer, consument en duurzaamheid. Over natuur exclusiviteit, notenbossen, biologisch boeren. Want aan initiatieven ontbreekt het in Brummen niet. 

Deel 1: Het Koppelplein, korte ketens uit het verleden.

Het jaar 1958. Supermarkten, of misschien beter gezegd zelfbedieningswinkels, waren er nog nauwelijks. En die zeldzame en prille voorgangers van supermarkten waren daarbij vrijwel uitsluitend te vinden in het westen van het land. In het oosten waren het de kruideniers die vanaf hun kant van de toonbank de klanten aan de andere zijde bedienden. En er was rechtstreekse verkoop van boeren aan de burgers in hun omgeving.

Maar in de jaren vijftig groeide bij Brummense boeren de behoefte aan een meer gestructureerde verkoop direct aan de klant. Ze sloegen de handen ineen. Het gevolg: in dat jaar 1958 verwierven ze een onverhard stukje grond, waarop nog een boerderijtje stond, in het Brummense centrum. Zo ontstond een marktje waar ze hun goederen op gezette tijden aan de Brummense burger konden slijten. Een plek die “Koppelplein” werd gedoopt. Als eerbetoon aan een van de mannen van het eerste uur Koppel Gerritsen, die zelf boerde in Cortenoever en tientallen jaren deel uitmaakte van de marktcommissie. De korte voedselketen dus. Decennia voordat die weer actueel werd. De markt hield bijna zestig jaar stand op het pleintje tussen de Tuinstraat en de Arnhemsestraat. De lokale aanbieders maakten gaandeweg plaats voor ambulante handelaren.

De huidige marktmeester Dirk Jan Schoonman zegt dat de belangstelling voor de markt echter gaandeweg terugliep. Zowel waar het bezoekers aanging als kooplieden. “Er is vele jaren gepraat over verplaatsen van de markt naar het Marktplein. Het Koppelplein ligt toch wat achteraf. Het is minder zichtbaar. Hoe dan ook. In 2014 is de knoop doorgehakt en vanaf de maand september in dat jaar verkaste de markt. Feitelijk naar een logischer plek en het heeft ook tot een opleving van de markt geleid.”

Is er op de markt straks ook plek voor (streek) producten die straks gelanceerd gaan worden onder de naam IJsselmarke? Schoonman hoopt van wel, maar spreekt ook een twijfel uit. “Kijk, we hebben natuurlijk een aantal vaste aanbieders. Je kunt je voorstellen dat bijvoorbeeld een aanbieder van groente en fruit of kaas, niet zit te wachten op directe concurrentie. Dus met IJsselmarke als aanbieder zou er wel sprake moeten zijn van een aanvulling op het bestaande aanbod en minder van concurrentie. Maar goed, we gaan zien hoe we dat in een goede vorm kunnen gieten.”        

Intussen is het Koppelplein zelf sinds de verplaatsing van de markt verworden tot een wat slordig maar veel gebruikt parkeerterrein voor ongeveer 30 auto’s. Wat prettig is voor de winkeliers in het Brummense centrum. Daarbij blijft het een uitwijkplek voor de markt als Marktplein plaats moet bieden aan evenementen.

De toekomst van het plein is ongewis. De grond is nog altijd eigendom van de marktcommissie. Schoonman: “Misschien kunnen er in de toekomst goedkope, kleinere woningen of appartementen worden gebouwd voor starters of jongeren. Maar eerlijk gezegd zit er op dit moment weinig beweging in plannen voor de toekomst.”

Gemeentewoordvoerder Gert-Jan van Dijk zegt dat er na de grote brand aan het Marktplein in 2019, waarbij de Blokker en bakkerij De Winkel geheel werden verwoest, met alle eigenaren gekeken of er een integrale ontwikkeling kon komen voor het gebied. Daarbij zou ook het Koppelplein betrokken worden. Maar van dat integrale plan is het niet gekomen. Het huidige bestemmingsplan laat op Koppelplein de toevoeging van één woning toe aan de kant van de Arnhemsestraat, naast de snackbar. Op dit moment zijn er evenwel geen concrete andere plannen. Vooralsnog blijft het pleintje met een bijzondere historie dus gewoon parkeerterrein.