Dirk-Jan Schoonman over corona

BRUMMEN - Op zijn erf ligt een forse bult aardappelen. En hij is bij lange na niet de enige melkveehouder die het knolgewas nu gebruikt al bijvoeder voor zijn dieren. Het zijn frites-aardappelen die telers niet kwijt konden omdat de horeca als gevolg van de coronacrisis langdurig was gesloten. Een miljard kilo voorraad lag er in pakhuizen, zonder kopers in het vooruitzicht. Veehouders kunnen voor een prikje kopen. “Ik ben er blij mee”, zegt de Brummense melkveehouder Dirk-Jan Schoonman. “Zo worden ze toch nog nuttig gebruikt. En met deze droogte heeft het gras tenslotte te weinig voedingswaarde.”

We zitten op tuinstoelen achter zijn huis. Dirk-Jan is de zesde generatie boer op de grote hoeve die dateert uit het midden van de negentiende eeuw. In zeker zin een opvallend bedrijf. Hoge bomen, struiken, hagen, kleine bosjes op ruim vijftig hectare bedrijfsgrond die hij grotendeels bezit, deels in pacht heeft. Kortom veel groen en ongeveer één hectare per koe. Doorgaans is de verhouding twee per hectare. Schoonman boert dus extensief. Met vijftig koeien is zijn bedrijf een van de kleinere melkveehouderijen is. Voor hem is dat prima.
Erfopvolging is er niet voor het bedrijf. Toch maakt Schoonman zich al jaren sterk voor de volgende generatie boeren. Onder meer jaren als voorzitter van Nederlandse Melkveehouders Vakbond, nu als lid van het Landbouw Collectief dat met premier Rutte en minister Schouten over het stikstofakkoord onderhandelt. Het gesprek zou gaan over corona en de boeren. Daar gaat het ook over, maar bevlogen als Schoonman is, komen de feiten en verhalen over de problemen in de landbouw in een eindeloze reeks over tafel.

“Natuurlijk heeft de landbouw te lijden onder corona”, zegt Schoonman, “al geldt dat voor de ene sector aanzienlijk meer dan voor de andere. Ik bedoel de aardappelboeren hebben het zwaar, maar de bloemensector evenzeer. De export is ingeklapt. Wat ook geldt voor bijvoorbeeld de kalverhouderij. Veel van dat vlees gaat normaal naar landen als Italië, Duitsland en Frankrijk. Maar ja, die zaten op slot. De prijs van het varkensvlees heeft een fikse tik gehad en nu speelt natuurlijk dat slachterijen wegens coronabesmettingen voor een aanzienlijk deel dicht zitten. Dan hapert de keten. Als melkveehouders hebben we te maken met de daling van de prijzen voor nuchtere kalveren en koeien. Ook omdat de afname minder is. En de melkprijs is weer eens omlaag gegaan. Nog niet zozeer vanwege de mindere vraag, maar omdat het verlagen van de prijs het eerste is wat de grote inkopers doen als ze het woord crisis horen.”

Het komt allemaal nog eens bij het afbrokkelende imago waar de landbouw onder te lijden heeft. Immers zou het verantwoordelijk zijn voor een belangrijk deel van de stikstof-uitstoot in ons land. Het ergert Schoonman als boeren worden weggezet als mensen die alleen gaan voor de portemonnee en zich niets gelegen laten zijn aan natuur en milieu. “Want het is onterecht. Zeker, er zijn landbouwers die alles platstrijken, groene woestijnen creëren. Maar het gros wil ook aan goed natuurbeheer doen en maatregelen nemen om nadelige effecten tegen te gaan. Het moet echter ook kunnen. Dan heb je het over veel zaken. Het verdienmodel voor boeren moet verbeterd worden. Melkveehouders hebben al 30 jaar te maken met dezelfde melkprijs, maar moeten wel allerlei maatregelen nemen. Als de aanleg van emissie-arme vloeren. Die overigens niet werken. Als ik veel bomen of singels aanleg lang mijn percelen, word ik daarvoor gestraft. Ik mag dan minder mest op mijn land brengen. En boeren zijn boos dat de verantwoordelijkheid voor de vermindering van stikstofuitstoot in een zo grote mate bij hen wordt gelegd. Bouwend Nederland en de industrie kunnen gewoon verder, terwijl wij steeds minder ammoniak mogen uitstoten."

Boeren zouden meer serieus genomen moeten worden als gesprekspartner. “Met luisteren en praten kom je verder dan met alleen naar elkaar wijzen. Maar goed. De landbouw komt de coronacrisis vast wel te boven. Nu de andere problemen nog.”