Medicatie op maat door DNA test
AlgemeenBRUMMEN - Apotheek Brummen is met nog een kleine twintig andere apotheken in Nederland een pilot gestart met het aanbieden van een zogeheten farmacogenetische test. Daarbij wordt een DNA-analyse gemaakt, waarin vastgesteld wat het vermogen van de lever van een medicijngebruiker is om specifieke geneesmiddelen af te breken of om te zetten in werkzame stoffen. Met die kennis kan veel beter worden bepaald welke medicijnen en in welke dosering het meest geschikt zijn voor de gebruiker.
Apotheker Linda Nederhoed noemt de test een flinke stap vooruit. Ze legt uit: "In de lever zitten enzymen die medicijnen afbreken of omzetten in werkzame stoffen. Maar de mate waarin dat gebeurt kan van persoon tot persoon behoorlijk verschillen. Geen lever is eigenlijk gelijk. Daardoor kunnen medicijnen bij de een veel beter werken dan bij de ander of zorgen voor geen of juist wel bijwerkingen. Er gelden natuurlijk wel een aantal standaarden op basis waarvan voor een patiënt een keuze voor een medicijn wordt gemaakt. Maar dat is geen garantie dat het ook goed gaat werken. Dankzij de test kunnen we een op de persoon toegespitste keuze voor een medicijn maken."
In principe kan iedereen de test laten uitvoeren, maar een aantal medicijngebruikers zal er extra baat bij hebben. Nederhoed: "Vooral mensen die vaak bijwerkingen hebben op geneesmiddelen of lastig in te stellen zijn kunnen er veel aan hebben. Bij sommige geneesmiddelen zie je dat die individuele enzymwerking regelmatig problemen geeft. Geneesmiddelen werken dan niet goed of veroorzaken bijwerkingen. Het gaat dan onder meer om geneesmiddelen voor psychiatrische en cardiologische aandoeningen en medicatie voor de bloedstolling."
De uitgebreide DNA test waarbij 27 enzymen worden getest kost 285 euro en wordt (nog) niet door de zorgverzekeraars vergoed. Nederhoed: "Voorheen lieten alleen ziekenhuizen of bijvoorbeeld psychiaters in specifieke gevallen als bijvoorbeeld extreme bijwerkingen een DNA test uitvoeren. Dat de apotheek een farmacogenetische test aanbiedt is nieuw. Wij zijn nu gestart ermee, maar ik verwacht dat binnen vijf tot tien jaar elke apotheek de test zal aanbieden en dat de prijs mogelijk ook zal dalen. Bij zorgverzekeraars bestaat er zeker ook belangstelling voor. Het is in ieders belang dat je de patiënt optimaal kunt instellen op medicijnen."
Het testen zelf is erg eenvoudig. Met een wattenstaafje wordt wat wangslijm afgenomen dat vervolgens in de Verenigde Staten (daar is het een stuk goedkoper dan in Nederland) wordt geanalyseerd. Na anderhalf tot twee weken is de analyse dan beschikbaar. Nederhoed: "In overleg met de gebruiker en natuurlijk de huisarts kunnen we vervolgens bekijken of het raadzaam en nuttig is de medicatie bij te stellen."
